De Kilometerverdeler · 24 juni 2002
Op het gevaar af voor milieu-extremist te worden uitgemaakt, pleit ik ervoor dat de overheid paal en perk stelt aan het autogebruik. En zonder u nu direct het milieufront in te willen trekken, doe ik een beroep op u om mee te denken over de ontwikkeling van de Kilometerverdeler, een systeem waarmee de overheid een limiet voor het aantal verreden kilometers kan handhaven, de milieuvriendelijke burger een extraatje krijgt en de verstokte automobilist een zekere mobiele vrijheid behoudt.
Met autorijden is iets vreemds aan de hand. Het onttrekt zich aan een aantal elementaire, psychologische en maatschappelijke wetmatigheden. Persoonlijke vrijheid is een groot goed. De innerlijke beschaving zorgt er meestal voor dat we inbinden wanneer onze persoonlijke vrijheid die van een ander individu belemmert.
En als dat psychologisch mechanisme faalt, is er nog de beschaafde samenleving die ingrijpt als ons handelen het algemeen belang of dat van de individuele burger schaadt. Wie een lijsttrekker doodschiet kan rekenen op een langdurige vrijheidsstraf en kinderen die na de jaarwisseling de verzamelde kerstbomen in een vreugdevuur willen verbranden worden gemaand door de wijkagent: CO2! Dat laat overigens onverlet dat in diezelfde wijk jaarlijks het honderdvoudige aan kooldioxyde de lucht in gaat door al het hout dat in de open haard verbrand wordt.
Als het gaat om autorijden laten zowel de innerlijke als de maatschapppelijke beschaving het volkomen afweten. Nooit is na een brede maatschappelijke discussie met meerderheid van stemmen besloten dat we het landschap, de stilte, de schone lucht, de speelruimte van de kinderen en pakweg duizend levens per jaar willen opofferen, die beslissing laat de overheid elke dag weer over aan het individu wanneer hij de sleutel in het startslot steekt. En die is op dat moment niet toerekeningsvatbaar: de innerlijke beschaving laat het afweten.
Als optimist ga ik er echter vanuit dat het tij zal keren..dat de kiem van beschaving die in ieder van ons zit een keer zal opbloeien. Dat er een kabinet komt, dat met instemming van de meerderheid van de bevolking, besluit dat er grenzen moeten worden gesteld aan de persoonlijke vrijheid van de mobiliteit.
Om die toekomstige regering een beetje op weg te helpen, wil ik een systeem introduceren dat op een redelijk draagvlak kan rekenen omdat het de ene helft van de burgers wat oplevert en de andere helft toch een zekere mate van persoonlijke mobiele vrijheid geeft.
Dit voorbeeld is gebaseerd op natte vinger-getallen. Stel, dat kabinet belooft het aantal verreden kilometers te halveren zodat die nieuwe snelwegen niet bijgebouwd hoeven te worden, de Kyoto-doelstelling ruim wordt gehaald en de rondweg beschikbaar komt voor fietsers en skaters. Dat aantal kilometers bedroeg een jaar eerder bijvoorbeeld tienduizend maal zes miljoen auto’s, ofwel zestig miljard kilometers. Het plafond voor het komende jaar komt dan op dertig miljard kilometers, te verdelen over tien miljoen meerderjarige Nederlanders. Iedere volwassen inwoner krijgt dus een tegoed van drieduizend kilometer, vrij verhandelbaar.
Het bedrijf dat denkt meer kilometers nodig te hebben voor zijn accountmanagers en de verstokte kilometervreter die de auto niet uit te slaan is, kunnen kilometers kopen van die vier miljoen autoloze burgers en de vele miljoenen mensen die de auto alleen gebruiken om op zaterdag de boodschappen te doen.
Op die manier is het aantal kilometers werkelijk limiteerbaar en houdt de overheid miljarden over voor verbetering van het openbaar vervoer. De budgetrijder krijgt dat warme gevoel van innerlijke beschaving en een leuk extraatje, en de veelrijder houdt een zekere mate van persoonlijke mobiele vrijheid.
Blijven de details over. Zo hebben we een gebruiksvriendelijke en fraudebestendige online kilometerruilbeurs nodig en een daaraan gekoppelde, geavanceerde en kilometer-strippen automaat in de auto die onverbiddelijk het kilometertegoed bijhoudt. Mail mij uw ideeen!
gepubliceerd in Informatie, juni 2002
* * *