De digitale kloof in Tunis niet gedicht · 25 november 2005
De World Summit on the Information Society in Tunis leverde een tandeloos Internet Governance Forum, een vrijwillig Digital Solidarity Fund en een jaarlijkse Dag van de Informatiesamenleving op 17 mei op. De Westerse diplomaten zijn tevreden, zij aan de overkant van de digitale kloof hopen vooral dat alle mooie woorden nu eens waar gemaakt gaan worden.
Laat in de avond richt een rijzige dame, premier van een kleine eilandstaat in de Pacific, het woord tot de ësecretary-general, heads of state, honorable ministers and delegatesí op de World Summit on the Information Society (WSIS) in Tunis. Ze verhaalt van de inspanning van haar land om in de geest van de eerste WSIS-top in Geneve in 2003 een e-strategie in te voeren. Ze spreekt de hoop uit dat de rijke landen nu met geld over de brug komen.
In de zaal zitten nog slechts enkele tientallen toehoorders. De rest van de 46 staatshoofden, tweehonderd ministers en 1200 journalisten en pakweg 20.000 overige deelnemers is vertrokken naar het hotel of blijven plakken op een ëborrelí. Veel geld zal er niet richting Stille Zuidzee gaan. WSIS leverde op diplomatiek niveau een vrijblijvende overeenkomst op over het internetbeheer, een vrijwillig Digital Solidarity Fund en een jaarlijkse World Information Society Day op 17 mei op. Westerse diplomaten zijn tevreden. De doelgroep, zeg maar de overkant van de digitale kloof, gebruikt de top vooral om praktische kennis op te doen en te netwerken.
Prominenten
Minister Brinkhorst was in zijn element in Tunis. Moeiteloos noemt hij in een verloren kwartiertje alle prominenten op waarmee hij gedurende twee dagen een-tweetjes en multilateraaltjes heeft gevoerd. “Kofie Annan, de Palestijnse premier Abbas (die 150 duizend euro meekreeg voor school-pcís), zijn Duitse collega, de IndiÎrs en de Chinezen.” En natuurlijk de Amerikaanse onderhandelaar (de VS lieten zich in het prominente gezelschap vertegenwoordigen door een ambtenaar) en Paul Twomey, de hoogste baas van Icann, want Nederland speelde een prominente rol bij het overleg over het beheer van internet. “Over drie, vier jaar is het beheer in internationale handen”, aldus de minister. “Dat staat niet op papier, maar oprichting van het Internet Governance Forum is een onvermijdelijke stap richting internationalisering.”
Brinkhorst nam het in zijn officiÎle speech op voor de vrijheid van meningsuiting. Daarmee haalde hij bewust uit naar het organiserende land dat de oppositie de mond snoert en tijdens de top journalisten en activisten door veiligheidsdiensten liet intimideren en mishandelen.
Alleen dankzij de inzet de Nederlandse en Britse ambassadeurs kon de Hivos-bijeenkomst ëExpression under Repressioní doorgang vinden. De Tunesische veiligheidsdienst was wel in de persoon van een flink aantal vierkante kereltjes aanwezig. De Tunesische dissidenten liet dan ook verstek gaan. De veiligheidsdiensten hadden eerder de gebruikelijke tegentop, de Citizens Summit, elders in de stad, verhinderd. Een journalist van de Franse krant Liberation werd kort voor de top na publicatie van een artikel over schendingen van mensenrechten in Tunesie op straat door een viertal van dergelijke vierkante kereltjes in elkaar geslagen.
Tijdens de Hivos-bijeenkomst werd onder andere het filteren van websites door overheden aan de kaak gesteld. Gastland Tunis bijvoorbeeld maakt gebruik van het Amerikaanse product SmartFilter om onwelgevallige websites voor de inwoners af te schermen. Een Iraanse activiste vroeg zich vertwijfeld af hoe het toch kon dat de Iraanse overheid datzelfde Smartfilter kon gebruiken om delen van internet voor het Iraanse volk af te sluiten terwijl er nota bene een Amerikaans handelsboycot geldt tegen Iran. “Nu zouden we willen dat die boycot werkt!”
In een vervolgbijeenkomst legden Ethan Zuckerman en de mensen van Global Voices een volle zaal met activisten en veiligheidsmensen op een geprojecteerd pc-scherm (vanzelfsprekend was de internetverbinding onklaar gemaakt) uit hoe filtering te omzeilen, anoniem te surfen en te e-mailen, en anoniem op internet te publiceren. Voor alle activisten was een handboek en een dvd met de getoonde tools beschikbaar. De jonge Nigeriaan Edward Popoola, ëjongerenwerkerí van Paradigm Initiative Nigeria, is blij met de dvd: “Die ga ik onmiddellijk kopiÎren en verspreiden onder de mensen in ons netwerk.”
Praktisch
Deze praktische workshop, dat is de WSIS voor Popoola. “Als platform om gelijkgestemden te ontmoeten en kennis op te doen is WSIS geslaagd. Een governanceovereenkomst voor internet is mooi, maar wat heb je daar aan als je helemaal geen internet hebt? De VN schrijft zoveel documenten, maar er gebeurt niets mee. Ze moeten die presidenten met hun grote woorden dwingen om deze waar te maken. Op de vorige WSIS-top beloofde onze president ook van alles, maar er is daarna helemaal niets gebeurd. En dan gaat het niet om geld of om breedbandverbindingen, maar om zaken als elektriciteit en onderwijs. Basale voorwaarden om een informatiesamenleving mogelijk te maken.”
Gepubliceerd in Automatisering Gids van 25 november
* * *