ARBIT nu al ter discussie · 30 september 2010
Volgens brancheorganisatie ICT~Office zijn de leveranciers slechter af met de nieuwe Algemene Rijksvoorwaarden bij IT-overeenkomsten (ARBIT). ICT~Office en het Rijk praten inmiddels over nieuwe uniforme contractvoorwaarden die over vijf jaar klaar moeten zijn. De leveranciers hopen dat de overheidsorganisaties de niet-verplicht gestelde ARBIT ‘niet klakkeloos’ overnemen.
Gepubliceerd in Digitaal Bestuur, september 2010.
Deze zomer verklaarde het kabinet ARBIT geldend als vervanging van de ‘Biza-modelcontracten’ die de afgelopen twintig jaar werden gebruikt. De ARBIT kennen algemene bepalingen voor bijvoorbeeld garanties en aansprakelijkheid, en bijzondere bepalingen voor koop van IT-producten, licenties, opdrachten en onderhoud. Brancheorganisatie ICT~Offiche maakte in een eerder stadium bezwaar tegen diverse bepalingen, maar de bezwaren werden niet gehonoreerd.
Volgens Siep Eilander, directeur faciliteiten-, huisvesting- en inkoopbeleid bij het directoraat-generaal Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk (DGOBR) passen de ARBIT in het concerndenken dat DGOBR bij het Rijk hoopt te introduceren. “Dat betekent werkwijzen op elkaar afstemmen en standaardiseren, ook als het gaat om inkoop. Natuurlijk is er kritiek mogelijk op ARBIT, maar voor het bedrijfsleven is het winst als alle overheden dezelfde contractvoorwaarden hanteren. Wij denken dat we het midden hebben gevonden tussen de eisen vanuit onze verantwoordelijkheden en de punten waarover het bedrijfsleven eerder zwaar was gevallen.”
Michel van Schie van ICT~Office ziet dat anders: “De ARBIT bevatten enkele aanpassingen ten gunste van de bedrijven, zoals het schrappen van de meestbegunstigdenclausule die de overheid de mogelijkheid gaf in bepaalde gevallen eenzijdig de prijs te verlagen. In de praktijk werd deze clausule uit de Biza-modelvoorwaarden echter niet vaak meer gebruikt. Vergeleken met de Biza-modelcontracten zijn er tal van bepalingen die de positie van leveranciers verslechteren en die de leveranciers opzadelen met extra verplichtingen, onuitvoerbare regelingen en nieuwe juridische onduidelijkheden. Zoals de buitensporige aansprakelijkheidsregeling die de leverancier opzadelt met een financieel risico dat een veelvoud van de contractprijs kan zijn.”
Garantie
De ARBIT voorzien ook in een periode van twaalf maanden waarin de leverancier gebreken gratis hersteld en een onderhoudsverplichting van vijf jaar. (Eilander: “Heel verstandig gezien het leergeld dat we hebben betaald.”)
De overheid zal die garantie indirect zelf betalen, denkt Van Schie. “De herstelverplichting voor leveranciers geldt ook als de gebreken het gevolg zijn van ondeugdelijke specificaties en requirements van de kant van de overheid. Een leverancier die twaalf maanden gratis moet komen opdraven zal dat op een of andere wijze in de prijs verdisconteren.”
Een ander bezwaar van de brancheorganisatie betreft de betalingsprocedures, zegt Van Schie. “De boekhoudregels die gelden voor bedrijven die op Wall Street genoteerd staan, maar ook de International Financial Reporting Standards die gelden voor veel andere IT-ondernemingen staan in meer of mindere mate in de weg dat deze bedrijven hun omzet ‘nemen’ als er in het contract ‘open einde bepalingen’ zitten waarvan de financiële impact op voorhand moeilijk valt in te schatten. De ARBIT zijn vooral een juridisch product dat weinig waarde hecht aan dergelijke financieel-economische aspecten.”
Kasverplichtingen
Eilander vindt dit een onredelijk bezwaar. “Wij betalen pas als er gepresteerd is. We kunnen toch moeilijk onze boekhouding, het kas-verplichtingenstelsel en de comptabiliteitswet aanpassen omdat er hier een aantal filialen van Amerikaanse bedrijven is gevestigd dat het anders wil.”
ICT~Office heeft het Rijk uitgenodigd om een overleg te starten over nieuwe uniforme gemeenschappelijke contractvoorwaarden die over vijf jaar klaar moeten zijn. DGOBR heeft de uitnodiging geaccepteerd, zegt Eilander. “Je kunt je afvragen of er een situatie is waarin beide partijen helemaal gelukkig kunnen zijn, maar we hebben afgesproken samen deze weg op te gaan.”
Van Schie hoopt dat overheidsorganisaties ARBIT de komende vijf jaar ‘niet klakkeloos’ zullen toepassen. “Alleen wanneer dat in een inkooptraject concreet passend is. De ARBIT zijn niet toegeschreven op specifieke vormen van ICT-dienstverlening als hostingsdiensten. Tenslotte is gebruik van ARBIT voor overheidsorganisaties geen harde juridische verplichting!”
Volgens Eilander zijn de ARBIT echter allerminst vrijblijvend: “De voorwaarden zijn door de ministerraad vastgesteld en de departementen hebben met elkaar afgesproken de ARBIT toe te passen. Behoudens uitzonderingen waarbij bepaalde voorwaarden echt niet aan de orde zijn, worden alle aanbestedingscontracten opgesteld overeenkomstig de ARBIT.”
* * *