Investeren in breedband mag met mitsen · 30 maart 2010

Supersnel breedband is de Haarlemmerolie voor duurzame economische groei en maatschappelijk nut als filebestrijding, energiebesparing en bijvoorbeeld betaalbare zorg en een leefbare oude dag. De Taskforce Next Generation Networks wil daarom dat over tien jaar vrijwel alle huishoudens en bedrijven zijn aangesloten op supersnel internet. Provincies2 en gemeenten moeten het voortouw nemen. Desnoods door mee te betalen. Van Brussel1 mag dat. Limburg doet het.

Gepubliceerd in Provincies, april 2010

De Limburgse gedeputeerde Jos Hessels is er van overtuigd: over tien jaar is Limburg breedbandkoploper in Europa. Hét real-life laboratorium voor nieuwe onlinediensten en een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven en bijvoorbeeld jonge gezinnen die de drukke Randstad ontvluchten omdat ze vanuit Limburg comfortabel kunnen telewerken. Hessels wil maximaal 100 miljoen euro uit de opbrengsten van de verkoop van Essent investeren in de aanleg van een supersnel breedband netwerk in de hele provincie. De Limburgse politiek staat achter de bestuurder.

Kabelbedrijven, maar bijvoorbeeld ook OPTA, de telecom-autoriteit, waren minder enthousiast. De kabelaars spraken van concurrentievervalsing. OPTA-directeur Chris Fonteijn zei op een congres dat wat hem betreft ‘de overheid glasvezelnetten niet als maatschappelijke nutsdienst tot stand hoeft te brengen.’ Fonteijn betwijfelde de urgentie van de aanleg van glasvezelnetwerken met gemeenschapsgeld. Gemeenten en provincies zouden zich tot ondersteuning in de vorm van vraagbundeling en bijvoorbeeld het vlot verlenen van vergunningen moeten beperken.

Brussel
Maar OPTA gaat niet over financiële participatie: dat is aan Brussel. En Brussel heeft gesproken, bij monde van de Digitale Eurocommissaris Neelie Kroes (zie kader1). Het mag, mits. Kroes maakt de uitrol van supersnelbreedband in de vorm van publiek-private samenwerking zelfs tot speerpunt van haar Digitale Agenda. De regels van het spel legde zij al vast tijdens haar vorige ambtsperiode als Eurocommissaris Mededingen.

Zij oordeelde toen dat de participatie van de gemeente Amsterdam in Citynet door de beugel kon omdat Amsterdam onder dezelfde commerciële voorwaarden deelnam in de onderneming als de woningbouwcorporaties en de investeerders ING en Reggefiber. Dat heet het Market Economy Investor Principle: de overheid als ondernemer.

Daar veranderen de ‘richtsnoeren voor investeringen door overheden in glasvezelnetwerken’, die Kroes in september bekend maakte en die staatssteun verbieden in regio’s met twee concurrerende breedbandexploitanten, niets aan. Een investering van een ‘ondernemende overheid’ is namelijk geen staatssteun.

De provincie als ondernemer, dat was precies het plan van Hessels. “Wij willen een netwerk met provinciale dekking, dus ook in de minder rendabele gebieden. Zonder inbreng van de provincie komt dat niet van de grond omdat marktpartijen enkel de krenten uit de pap halen; de commercieël interessante gebieden. Wij zijn nu bezig met een programma van eisen en binnenkort starten we een marktconsultatie waarbij partijen met een projectvoorstel komen. De bedoeling is dat de provincie een minderheidsaandeel neemt in de samenwerking. Bovendien moet het aandeel een rendement opleveren dat hoger is dan wat de bank betaalt. We hebben weliswaar een groot vermogen als provincie, maar dat hebben we nodig om de broek op te houden met de aangekondigde kortingen. Al die mooie verhalen over maatschappelijk rendement kloppen wel, maar er moet gewoon rente terugvloeien in de provinciekas.”

Taskforce.
Deelneming volgens het Market Economy Investor Principle is ook één van de financieringsmogelijkheden die de Taskforce Next Generation Networks aanbeveelt in haar advies aan minister Van der Hoeven. Niet toevallig maakte Hessels deel uit van de Taskforce. Het gezelschap onder leiding van de burgemeester van Leeuwarden, Ferd Crone, onderzocht in opdracht van voormalig staatssecretaris Heemskerk hoe de uitrol van supersnel breedbandnetwerken kan worden gestimuleerd en welke rol de decentrale overheden daarbij kunnen spelen.

De Taskforce raakte geïnspireerd tijdens haar werk, zo valt te lezen in het rapport. Nieuwe diensten die mogelijk worden bij superbreedband, zoals in de zorg, het onderwijs, energiebesparing, en bijvoorbeeld filebestrijding zijn een zegen voor de economie, de maatschappij en de verduurzaming van beiden. Nederland zit nu in de breedbandkopgroep en moet daar vooral ook blijven.

De vraag naar bandbreedte groeit elk jaar met 30 tot 40 procent. Om voorop te blijven lopen, moet nu de uitrol van nieuwe supersnelle netwerken ter hand worden genomen. De aanleg van supersnel breedband in geheel Nederland heeft prioriteit, vindt de Taskforce. In 2020 zou 90 procent van de bevolking en MKB aangesloten moeten zijn.

Gemeenten, provincies en woningbouwcorporaties moeten het voortouw nemen omdat de uitrol anders niet van de grond komt. De overheden kunnen faciliteren en ondersteunen, maar indien nodig kunnen zij ook financieel deelnemen (zie kader2). De gemeenten en provincies moeten ook de ontwikkeling van innovatieve maatschappelijke diensten aanjagen omdat de consument voorlopig vooral oog heeft voor ‘triple play-pakketten’ (telefonie, tv, internet).

Kabel is back!
Wat opvalt is dat de Taskforce voortdurend rept van supersnel breedband en nauwelijks van glasvezel. Ook Hessels, die eerder steeds sprak van de aanleg van glasvezelnetwerken, heeft het nu over supersnel breedband. Wat blijkt: de kabel is back! “Uit onderzoek dat TNO in opdracht van de Taskforce deed naar de toekomst van de technologie, bleek dat de kabel veel meer groeimogelijkheden heeft dan gedacht. Uitgaande van een jaarlijkse groei van 40 procent van de bandbreedte kan DSL mee tot 2015, maar coaxkabel misschien wel tot 2020. Ik blijf er van overtuigd dat we uiteindelijk toegroeien naar fibre to the home, glasvezel, maar wellicht dat de kabel nog langere tijd een rol kan spelen.”

“We kunnen natuurlijk overal glas naast de kabel leggen, maar er is een grens aan het aantal woningen dat je fysiek per jaar kunt aansluiten. En voor sommige gebieden zal gelden dat eerst de behoefte groter moet worden voordat het commercieel haalbaar is om glas naar de voordeur te leggen. Als op een gegeven moment een bandbreedte van 400 Mb/s volstaat, moet ik niet kost wat kost 2 Gb/s glasvezel naar elke woning op het platteland willen aanleggen. Uit het TNO-onderzoek blijkt dat in combinatie met de kabel de doelstelling kan worden gerealiseerd. Je maakt dan afspraken over het gefaseerd opvoeren van de bandbreedte waarbij glas steeds verder wordt uitgerold en coax steeds verder wordt teruggedrongen.”

Als de kabelaars al een rol willen spelen in de plannen van Hessels, en van de Taskforce zullen ze moeten investeren in hun netwerk. Supersnel breedband moet volgens de definitie van de Taskforce in 2020 minimaal een downloadsnelheid mogelijk maken van 400 Mb/s en een uploadsnelheid van 100 Mb/s. Nu is de verhouding uploadsnelheid versus downloadsnelheid gemiddeld 1 staat tot 10 bij een gemiddelde downloadsnelheid voor de consument van 5 Mb/s. De upload snelheid groeit aanzienlijk harder door het toenemend gebruik van bijvoorbeeld videocommunicatie.

Bovendien stelt de Taskforce eisen aan de minimum bandbreedte, de beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van de verbinding. Belangrijkste voorwaarde is misschien nog wel die van open toegang. Het netwerk moet gelijke toegang bieden voor alle leveranciers van netwerkverbindingen en diensten onder dezelfde voorwaarden en kosten.

Daar wringt de schoen volgens Hessels. “Open toegang en symmetrie zijn absolute voorwaarden voor samenwerking. Open is de kabel niet en aan symmetrie is volgens Zigo, de kabelexploitant in Limburg, geen behoefte. Als het gaat om de bandbreedte dan is voor hun de marktvraag leidend, maar wij willen internationaal vooroplopen.”

Reggefiber
Vooralsnog lijkt Reggefiber, waarin KPN een 41 procent aandeel heeft, de voor de hand liggende partner voor Limburg. Reggefiber heeft de ambitie om in 2013 2 miljoen huishoudens te hebben aangesloten op glasvezel. In Limburg gaat het om pakweg 400.000 huishoudens. Reggefiber is ‘eager’, zegt Hessels: “Ze komen met voorstellen, we praten over mogelijke zakelijke constructies. Ziggo daarentegen wil vooralsnog niet praten over een gezamenlijk project. Bovendien is het eenvoudiger om te participeren in een nieuw aan te leggen netwerk dat een aparte bedrijfsstructuur krijgt, zoals met Reggefiber het geval zou zijn, dan dat je je geld stopt in een bestaand bedrijf als Ziggo, dat in handen is van hedgefunds. Maar er komt een moment dat Ziggo moet kiezen: of ze doen mee of er wordt naast hun netwerk een technisch superieur netwerk aangelegd dat deels wordt gefinancierd met overheidsgeld. Dat zal toch ook niet de bedoeling zijn van de eigenaren.”

Wat Hessels betreft hoeft het supersnelinternetbedrijf geen exclusief onderonsje te worden van Reggefiber en de provincie. “Het zou mooi zijn als Ziggo ook mee zou doen, maar ik denk ook aan gemeenten. Dan zou het aandeel van de provincie omlaag kunnen. Wij hoeven niet persé zoveel geld of zeggenschap in de onderneming.”

1 (KADER) De ruggengraat van Kroes

De provincie Limburg kan wat Eurocommissaris Neelie Kroes betreft aan de slag met de aanleg van een supersnel breedband netwerk naar alle woningen en bedrijven. De plannen van gedeputeerde Jos Hessels klonken haar zelfs ‘als muziek in de oren’. De opzet van het Limburgse breedbandplan past naadloos in de publiek-private samenwerking die Kroes bepleit om vaart te maken met de uitrol van supersnel internet.
Voorwaarde is dat de financiële deelneming op marktconforme basis gebeurt: de provincie als ondernemer. In geval van de provincie Limburg betekent dat een minderheidsaandeel in een samenwerking met één of meerdere marktpartijen waarbij een gezond rendement voorop staat.
Kroes gaf tijdens een congres in Maastricht alvast een vooruitblik op de Digitale Agenda die zij voor de zomer wil presenteren. Die Digitale Agenda moet één van de pijlers worden onder de Europa 2020-strategie. Ultrasnel internet vormt de ruggengraat van de agenda. In 2020 moet heel Europa aangesloten zijn met een symmetrische bandbreedte van 100 Megabits per seconde. Naar Nederlandse bandbreedtes gemeten een bescheiden ambitie, kabelaars bieden nu op sommige plaatsen al 100 Mbs dowloadsnelheden en Limburg wil naar Gigabit-snelheden, maar met name de zuidelijke en oost Europese lidstaten lopen ver achterop.
Een dergelijk netwerk is een voorwaarde voor het innovatief ondernemerschap dat volgens Kroes noodzakelijk is voor economisch herstel. Supersnel internet heeft een positief effect op alle sectoren van de markt en de maatschappij. Overheidsinvesteringen zullen zich volgens Kroes op termijn dan ook ruimschoots terugverdienen.
Kroes bleek gecharmeerd van de internationale ambities die Limburg koestert. Hessels koerst op samenwerking met bijvoorbeeld Aken en Leuven. Het koppelen van netwerken en de samenwerking die dat mogelijk maakt tussen kennisinstellingen, bedrijven en overheden over de grenzen heen moet van het gebied een Europese topregio maken. Als die grensoverschrijdende samenwerking serieuze proporties aanneemt, wil Kroes de regio wel tot ‘paradepaardje’ van het Europese beleid promoveren. Zij suggereerde dat er dan wellicht ook geld uit het met 1,5 miljard euro gevulde innovatiepotje van de Europese Commissie naar het drielandenpunt kan vloeien.

2 (KADER) Provincie menu.

De Taskforce Next Generation Networks wil dat over tien jaar 90 procent van alle woningen en bedrijven is aangesloten op supersnel internet via een glasvezelnetwerk. Om te voorkomen dat overheden en bedrijven op elkaar wachten moeten gemeenten, provincies en woningbouwverenigingen de rol van aanjager spelen. Daartoe heeft de Taskforce een Menukaart opgesteld met mogelijke stappen en initiatieven. De menukeuze voor provincies:

De Menukaart biedt drie keuzes voor het financieringsmodel voor gemeenten en provincies:

(NB. Dit model geldt vooralsnog alleen voor provincies. Gemeenten mogen niet participeren van de Telecomwet. Als de Eerste Kamer de Crisis- en Herstelwet aanneemt mogen ook gemeenten deelnemen.)

, , ,


* * *

  1. Dank voor uitgebreid artikel. Ben zelf bezig met camapgne Zeeland Ontwaak. Dit is zeer nuttige bijdrage.


    — c. van gremberghe    1 augustus 2010    #
Naam
Email
http://
Bericht
  Textile hulp