DB-weblog: Louter investeringsrisico's · 14 maart 2008
Nauwelijks een uur duurde het Kamerdebat over ICT bij de overheid afgelopen week. Kamer en minister waren het opvallend eens. Natuurlijk werd er wat heen en weer gesteggeld over de ernst van de zaak, maar uiteindelijk vonden zij elkaar in nieuw onderzoek.
Weblog Digitaal Bestuur, 14 maart, 2008.
De minister gaat met haar collega’s definities vaststellen en de Kamer start een schaduwonderzoek. Na het zomerreces liggen er dan weer drie uitkomsten: de definities van Ter Horst, de schaduwresultaten van de Kamer en een rapport van de Algemene Rekenkamer. Overigens waarschuwde de minister wel dat ze voor de zomer dan wel uit de definities zal zijn, maar dat het nog wel een tijdje duurt voordat duidelijk is welke bedragen bij die definities horen.
Nog steeds is onduidelijk hoeveel de overheid uitgeeft aan ICT en hoeveel er gemoeid is met averij. Sterker nog, het is nog mistiger geworden nu een CBS-onderzoeker heeft gemeld dat de CBS-cijfers waar de Algemene Rekenkamer zich op baseerde in haar rapport, niet kloppen. De Rekenkamer ging uit van een bedrag van 2,1 miljard euro aan ICT-uitgaven voor de gehele overheid. Het Rijk zou daarvan een half miljard voor rekening nemen. Conclusie van de Rekenkamer: het klopt niet dat er jaarlijks miljarden verspild worden aan ICT-projecten bij de overheid want zoveel wordt er überhaupt helemaal niet uitgegeven. Volgens de CBS-onderzoeker zijn die cijfers de kosten van inhuis gemaakte software en zijn de werkelijke ICT-kosten veel hoger. Hoeveel, wilde hij de Trouw-verslaggever niet vertellen, want dat ‘ligt politiek gevoelig’. Dat haalt je de koekoek! Maar hij wil het natuurlijk niet vertellen omdat hij het niet weet!
Want wat moet je allemaal meetellen als je de ICT-kosten inzichtelijk wilt maken als je die al uit geconsolideerde begrotingen, zelfs van meerdere departementen, kunt peuteren? Hardware, software van de plank en maatwerk spreken voor zich. Inhuur externen akkoord maar welke externen? Uren (mandagen/- jaren) van betrokken ambtenaren bij implementatie en ‘change management’, training, werving en opleiding? Reorganisaties, verhuizingen, ver- en nieuwbouw? Kosten voor Kamerdebatten, wetgevingstrajecten, publieksvoorlichtingscampagnes?
De minister krijgt haar werk nog aan het vaststellen van de definities van ICT-gerelateerde uitgaven. Gek genoeg wordt er nauwelijks aandacht besteed aan de definitie van ICT-averij terwijl daar nog grotere misverstanden over bestaan. Zo heeft de discussie in de Kamer zich inmiddels verengd tot budgetoverschrijding bij IT-projecten. De minister stelde tijdens het debat vast dat het niet zo een vaart liep met verspilling aan IT-projecten. Volgens opgave van de departementen lopen er op dit moment 73 grote projecten met een ‘IT-waarde’ van bijna 5 miljard en bedraagt de kostenoverschrijding ongeveer 500 miljoen. Tien procent is internationaal geen gekke score, aldus Ter Horst.
Kamer en minister praten dus alleen nog over investeringsrisico’s. Maar hoe zit het met de operationele risico’s en met kosten die andere organisaties, burgers en bedrijven moeten maken? Hoeveel bedragen de te weinig geïnde premies en belastingen, de kosten voor de terugvordering van teveel betaalde toeslagen. Hoeveel bedraagt de som van alle niet gerealiseerde, maar ooit begrote bezuinigingen? De kosten voor bedrijfsleven ten gevolge van de gestrande Walvis? Met de maatschappelijke kosten die het gevolg zijn van slechte software in tunnels en in snelle treinen, onveilige chipkaarten, stilstaande treinen.
Kortom, de minister doet er goed aan om ook definities vast te stellen voor de kosten van IT-problemen.
* * *